Het Recht van Terugkeer of de Anomale Erfopvolging

Description

Een kind dat overlijdt vóór zijn ouders, het is altijd een vreselijke ervaring: het is strijdig met de natuur der dingen, het is iemand wat niemand voorziet. Bovendien kan het kind schenkingen gekregen hebben van een van zijn ouders; en wat gebeurt daar dan mee?
Als er een beding van terugkeer in de schenkingsakte stond, dan keert het geschonkene terug naar de schenker, dat is duidelijk. Maar anders? Als de schenker aan die hypothese gewoon niet heeft willen denken? Vererft dat, naar zijn vrouw, naar de broers en zusters?
En als de ouders gescheiden zijn: gaat er dan een deel naar de andere ouder, of naar de halfbroers en halfzussen uit het nieuwe gezin?

Dan komt het recht de schenker ter hulp en dat noemt men het wettelijk recht van terugkeer, ook de anomale erfopvolging.

Over dat wettelijk recht van terugkeer was weinig geschreven de laatste jaren, er is ook weinig rechtspraak. In dit boek wordt teruggegaan naar de oorsprong van dat recht, en het werd een wandeling door de wondere wereld van het Romaynse huwelijksgoederenrecht: een kennismaking met auteurs die 2000 tot 1500 jaar geleden leefden en werkten, schreven, lesgaven en dicteerden. We kunnen daarna de evolutie volgen in het Frankrijk van vóór de revolutie, tijdens die revolutie en in het Burgerlijk Wetboek, en uiteraard zo tot op heden.

Het geeft zo ook inzicht in de wijze waarop het recht in het algemeen geëvolueerd is: en hoe de juristen omgingen met situaties die zich nu nog altijd voordoen; en ook hoe de ideeën gewijzigd zijn: denk maar aan de zogenaamde natuurlijke kinderen.

Sinds einde 2013 is het wettelijk recht van terugkeer weer volop in de belangstelling: de Waalse wetgever had al een vrijstelling ingevoerd onder bepaalde voorwaarden, de Vlaamse is gevolgd, en nu heeft ook de federale wetgever plannen om het Burgerlijk Wetboek aan te passen. Ook dat wordt besproken. Wat bijzonder rustige materie was is de laatste maanden een hot item geworden!

Rik Deblauwe is advocaat bij Tiberghien advocaten. Hij is wetenschappelijk actief als redactielid en/of auteur van diverse juridische en fi scale tijdschriften. Hij is tevens auteur van ‘Inleiding tot de successierechten’ en ‘Fiscaliana’, uitgegeven bij KnopsPublishing.